Grond en compost,

Grond en compost zijn één van de belangrijkste onderdelen voor het kweken van planten, groenten, fruit en alle soorten gewassen die u zich maar kan bedenken. Maar waarom is dit nu zo belangrijk en hoe weet ik als beginner nu waar ik moet beginnen of waar ik op moet letten.

Wij gaan jullie mee nemen in een compacte introductie van de meest voorkomende soorten grond in Nederland. Wat je er mee kan, waar je op moet letten en wat belangrijk is. Naast de grond vertellen wij wat over compost. Hoe je compost maakt, wat er wel en wat er niet in te doen en wanneer je het weer op de tuin kan gebruiken.

Wij proberen het zo compact mogelijk op te schrijven zodat een beginnend moestuinder of kweker er iets aan heeft. Heeft u specifieke vragen, dan kan u deze stellen.

De grond

In de grond worden de voedingsstoffen en mineralen bewaard die een plant opneemt om te groeien. Grond is onderdeel van de bodem, en de bodem bestaat uit;

• Zuurstof
• Water (grondwater en regenwater)
• Grond

Dit alles is opgeslagen in de bodem. De verschillende grondsoorten bepalen de hoeveelheid verhouding.

In dit stuk tekst behandelen wij 2 grondsoorten die veelvuldig in Nederland beschikbaar zijn;

• Zand
• Klei

Zand

Voor het gemak beginnen we bij zand. Zand zijn kleine korreltjes die in elkaar vallen. Tussen die zandkorreltjes zijn holle ruimtes voor zuurstof en water. Zandgronden staan bekend dat het water makkelijk weg zakt en bij vorst en harde wind gaat het snel stuiven. Nu denk u misschien aan het zand op het strand. Hier is kweken niet mogelijk, omdat er in dat zand geen voedingsstoffen blijven kleven. Maar als u op u moestuin een hand grond pakt en het over u hand begint te wrijven zal u kleine korreltjes voelen en zal het als een structuur uit elkaar vallen. In dit geval spreken voor nu over zand.

Wat zijn 3 voor en nadelen van kweken op zand rijke grond.

Voordeel;

• Losse grond, dus planten kunnen zich makkelijk wortelen
• Sterk waterdoorlatend, dus goed voor gewassen die slecht tegen langdurig vocht kunnen
• Makkelijk te bewerken

Nadeel;

• Voedingsstoffen spoelen uit de grond
• Meestal veel stenen in de toplaag
• Bij te fijn zand kan de bodem helemaal dicht zitten omdat er dan bijna geen zuurstof is.

Klei

Klei is een opstapeling van hele kleine laagjes over elkaar. Waar zand korrelig is en water vaak verticaal verplaatst is dit bij klei horizontaal. Door zijn fijne structuur en hoog gehalte humus is klei een vruchtbare grond om te kweken. U kent misschien wel die verhalen over boeren die in de uiterwaarde kweekten omdat het daar zo goed groeide. Via de rivieren wordt sediment uit de bergen meegevoerd en dit bezinkt in de uiterwaarde. Dit sediment zorgt voor veel vruchtbare grond en ieder jaar wordt de bodem op een natuurlijke manier gevoed. Klei is er in verschillende soorten en heeft zeker aandacht nodig. Waar zand makkelijk water doorlaat is dit op klei grond niet zo, dus u gewas kan verdrinken of verrotten. Daarnaast kan klei ook zeer dicht zijn, waardoor gewassen, knol groenten of planten minder goed kunnen groeien door de dichtheid. Aandacht bij kleigronden is dan ook om zuurstof in de bodem te creëren. Het kan geen kwaad om te zorgen dat er veel wormen in u grond komen en soms wat zand toevoegen maakt u grond goed geschikt voor de kweek.

Voordeel;

• Veel voedingstoffen
• Blijft lang vochtig als een spons
• Voor veel verschillende gewassen, knollen en planten geschikt

Nadeel;

• Als het gaat scheuren door droogte neemt het geen water meer op.
• Voert slecht water af, dus bij langdurig regen kan  u wateroverlast krijgen
• Weinig zuurstof in de grond, dus u compost en bodemvoeding dient klein genoeg te zijn, anders verteerd het niet

Grondbewerking, ploegen, spitten en voeding.

Stel u kweekt ieder jaar op dezelfde grond zonder voedingsstoffen aan de grond toe te voegen dan groeien u gewassen niet meer of slecht. Dit omdat de voeding in de bodem reeds is opgenomen door de planten of weg is gespoeld met het regenwater. Daarom is het belangrijk om voeding in de vorm van;

• Compost,
• Paardenmest
• Koeienmest
• Kalk
• Kalium
• Stro
• Groenbemesters

De hoeveelheid, soort en hoeveelheid hangt af van u kweek intensiteit, hoeveel gewassen, planten en jaren kweekt u op 1 stuk grond. Ook of u biologisch of niet biologisch gekweekt heeft invloed op welke voedingsmiddelen u gebruikt op u tuin.

Maar hoe diep moet de grond worden omgespit en waar moet ik op letten.

Als u maximaal 30 cm aanhoudt voor het omspitten  dan is dit juist. Dit is de grondlaag waaruit gewassen en planten hun voeding halen. Het is belangrijk dat deze 30 cm grond goed los en bewerkt is zodat u gewassen, planten en knollen goed kunnen groeien.

Wanneer dieper spitten dan 30 cm.

Indien u voor het eerst op een stuk grond gaat kweken, kan het zijn dat de bodem heel hard is. Dit betekend dat de grond los moet komen. Dan is het goed om de eerste 2 tot 4 jaar 30 tot 50 cm diep te spitten. Op deze manier onderbreekt u de bestaande bodem structuur en geeft u de mogelijkheid voor bijvoorbeeld wormen om de bodem goed los te woelen. Let wel op met grote stukken compost. Compost  verteerd verder in de grond, hiervoor is zuurstof nodig wat door het losmaken van de grond zelf in de grond komt. Indien er niet voldoende zuurstof in de grond is zal de compost niet verder verteren en zal u dit volgend jaar weer omhoog spitten.

Compost

Een samenstelling van bladeren, etensresten, mest, wortels en nog meer. Compost wordt veel gemaakt van groenafval. Maar toch ook weer niet alles gaat in de composthoop.

Compost is verteerd groenafval, wat als voeding voor beestjes functioneert. Dit in combinatie met de warmte die vrijkomt bij het verteren zorgen voor een vindingrijke substantie die gebruikt kan worden om de tuin te voeden.

Bij het maken van compost zijn de volgende dingen belangrijk;

• Tijd van composteren
• De grote van het groenafval
• De hoeveelheid benodigd voor over de tuin

Composteren is een proces van verbeteren van groenafval. Het gehele jaar worden lagen gevormd waardoor u onderaan verse compost krijgt wat gebruikt kan worden voor de voeding in de grond. Gebruik niet te grote stukken, bijvoorbeeld de wortels van een koolplant kunt u beter niet in een composthoop verwerken. Dit omdat deze zeer langzaam verteren en grote brokken in de grond liever niet.

Een composthoop afdekken kan goed werken, dit voor de warmte en voorkomen dat regen de voedingsstoffen uit de composthoop spoelt.

Hoeveel heb je nodig?

Voor een tuin van 200m2 kan u het beste rekenen met 1m3 compost. Dus dat is 1x1x1m. Effectief blijft er dan ongeveer 60 tot 70 cm compost over na 1 jaar composteren. Het kan dus goed zijn om 2 compost plekken te maken waar u voor het eerste jaar en tweede jaar compost kan maken.

Wormen

We gaan het nog over beestjes hebben, maar wormen zijn belangrijk en kunnen goed worden gekweekt in een compostbak. Er is voldoende voeding en warmte om een perfecte leefomgeving voor wormen te creëren. U kan er bijvoorbeeld voor kiezen om te starten met een laag paardenmest waar wormen in zitten. Daarna kan u de composthoop in lagen opbouwen.

U kunt de compost lagen goed scheiden met fijne houtsnippers.

Doorscheppen van compost

Doorscheppen, ook wel omzetten van de compost. Dit betekend dat u de compostbak gaat mengen. Dit doet u 1x per 3 maanden om te zorgen dat u een mooie structuur krijgt en de boven en onderlagen met elkaar vermengt worden. Na 8 maanden gooit u geen nieuw groen afval op de composthoop. U begint dan met het voorbereiden van de nieuwe composthoop.

Valkuilen van een composthoop

De natuur doet het meeste werk, maar ook die heeft zijn beperkingen. Veel voorkomende valkuilen bij een composthoop zijn;

• Te grote stukken
• Hele takken of te grove houtsnippers
• In een kuil zodat de onderkant onderwater komt te staan
• Geen afdakje waardoor de compost te nat wordt
• Niet doorspitten na 3 maanden
• Maar met 1 compostbak of bult werken

Een greep uit wat niet composteerbaar is:

• Behandeld timmerhout
• Aarde, zand, klei
• As van de open haard (kan wel over het land maar niet in de composthoop)
• Houtskool
• Plastic, aardewerk,
• Katten en honden poep
• Textiel